امروزه انرژي و چگونگی تولید و توزیع آن در تمام کشورهاي جهان داراي اهمیت ویژهای هست. مصرف انرژي جهانی پیوسته بهموازات توسعه اقتصادي افزایش مییابد و این افزایش مصرف ضمن تأمین رفاه بیشتر براي انسانها معضلات زیستمحیطی متعددي را نیز پی دارد که رفاه آینده بشر را تحت تأثیر قرار داده است. آنچه مشخص است در حال حاضر پشتوانه سیاسی و اقتصادی کشورها بستگی به میزان بهرهوری آنها از منابع فسیلی دارد و تمام شدن منابع فسیلی نهتنها تهدیدي براي اقتصاد کشورهاي صادرکننده انرژي است بلکه نگرانی عمدهای را براي نظام اقتصادی ملل مصرفکننده انرژي نیز به وجود آورده است. بنابراین، کاهش منابع فسیلی و مشکلات استحصال سوختهای جایگزین ازیکطرف و همچنین معضلات زیستمحیطی مصرف بیرویه انرژي از طرف دیگر همگی بیانگر ضرورت بهینهسازی مصرف انرژي در سطوح منطقهای ملی و بینالمللی میباشند.
ازجمله بخشهای اصلي مصرفکننده انرژي در ايران ساختمان است؛ بهطوریکه اين ميزان مصرف انرژي بسيار بيشتر از متوسط ميزان مصرف انرژي در كشورهاي توسعهیافته هست. انرژی مصرفی ساختمانها درکشورهاي توسعهیافته بیش از یکسوم از کل میزان انرژیهای مصرفی را شامل میشوند. يكي از راههای كاهش مصرف انرژي كه سالياني است در جهان موردتوجه قرارگرفته، استفاده از برچسب انرژي جهت تجهیزات ساختمان و لوازم خانگی است.
برچسبهای انرژي، برچسبهای اطلاعرسانی ردهبندی انرژي بوده و بهصورت عددي و با حروف هست که کارایی انرژي تجهیزات، وسایل، ساختمانها و بهصورت کلی سیستمهای مصرفکننده انرژي را نسبت به سایرین نشان میدهند. این برچسبها، به روشهای مختلف، مفاهیمی نظیر وضعیت انرژي سالیانه، بازده، صرفهجویی و با هزینههای انرژي را مشخص میکنند. معیار مصرف انرژي با توجه به کاربري وسیله و یا ساختمان در استاندارد مشخص میشود و برای این معیار، دامنه مجاز حداقل تا حداکثر تعریفشده که در ردههای مختلف طبقهبندی میگردد. ردهها بهصورت نوارهاي رنگی قرمز تا سبز و با حروف A تا G تعیین میشود.
این روزها پای آسانسورها به همه ساختمانهای شهر بازشده است. حتی ساختمانهایی که تعداد طبقات کمی دارند نیز از آسانسور استفاده میکنند. در ایران ساختمانهای بیش از چهار طبقه موظف به نصب آسانسور هستند. استفاده از این ابزار موجب راحتی رفتوآمد و جابجایی همه افراد شده است. چراکه بسیاری از افراد نظیر اشخاص پیر و کمتوان در استفاده از پلهها دچار مشکل هستند. آسانسورها 24 ساعته در حال کار هستند و مصرف انرژی آسانسور از برق اصلی (یا برق مشاع) ساختمان تأمین میشود، که این میزان مصرف براساس آمارها بین 5-10 درصد مصرف کل ساختمان برآورد شده است. همچنین، کاربرد پلههای برقی و پیادهروهای متحرک در مجموعههای خدماتی، تجاری، اداری، رفاهی و ... در حال افزایش است. آگاهی از اینکه میزان مصرف انرژی این دستگاهها چقدر است، میتواند در انتخاب دستگاه با توان مصرفی مناسب و جریان برق کافی کمک کند. از طرفی، بهبود میزان مصرف به طور غیر مستقیم باعث بهبود کیفیت لوازم استفاده شده در اسانسور و کارکرد بهتر دستگاه در درازمدت نیز میباشد و علاوه بر همهی این موارد میتواند احتمال خرابی را نیز کاهش دهد. تحقیقات نشان میدهد آسانسورها، پلهبرقیها و پیادهروهای متحرک پتانسیل زیادی برای کاهش مصرف دارند.
فاکتورهای بسیاری بر پاسخ به این سوال که درنهایت میزان مصرف برق آسانسورها، پلهبرقیها و پیادهروهای متحرک چقدر است اثرگذار خواهد بود. اگر بخواهیم مقدار معینی را برای اینکه میزان مصرف برق آنها چقدر است تعیین کنیم، این امکان وجود نخواهد داشت. میزان صرف انرژی آسانسورها، پلهبرقیها و پیادهروهای متحرک بهواسطه عوامل زیر ممکن است تغییر کند:
- نوع آسانسور
- اصطکاک
- صدا
- گرما
- مقاومت هوا
- نور
- حجم جابهجایی مسافران
با توجه به اهمیت موضوع، استاندارد ملی عملكرد انرژي آسانسورها، پلکانهای برقي و پيادهروهاي متحرك تدوینشده است و این دستگاهها بایستی طبق این استاندارد، برچسب انرژی دریافت کنند. این استاندارد در ارزیابی مصرف انرژی و تصدیق آن، تنها مصرف انرژی در دوره کارکرد و بهرهبرداری آسانسور، پلکان برقی و پیادهرو متحرک را بهعنوان هدف، موردنظر قرار داده است. این استاندارد، در پاسخ به نیاز روزافزون به اطمینان از مصرف مؤثر و بهینه انرژی و حمایت از آن تهیهشده است و موارد زیر را تعیین میکند:
الف- روشی منسجم و تکرارپذیر برای اندازهگیری مصرف واقعی انرژی یک دستگاه آسانسور، پلکان برقی و پیادهرو متحرک نصبشده؛
ب- روشی ساده برای تصدیق دورهای عدمتغییر مصرف انرژی یک دستگاه نصبشده (آسانسور، پلکان, برقی و پیادهرو متحرک)، این روش به نظارت بر اجرای الزامات تصدیق دورهای انرژی کمک میکند. این استاندارد بهعنوان مرجعی برای مخاطبان زیر در نظر گرفته میشود:
مالکان و سازندگان ساختمان، جهت تشخیص مصرف انرژی یک ساختمان و اطمینان از آن مراجع ذیصلاح قانونی و شرکتهای بازرسی فنی تائید صلاحیت شده برای انجام نظارت بر تصدیق دورهای انرژی تولیدکنندگان، عرضهکنندگان و ارائهدهندگان خدمات سرویس و نگهداری آسانسورها، پلکانهای برقی و پیادهروهای متحرک مشاوران و طراحانی که در تعیین مشخصات آسانسورها، پلکانهای برقی و پیادهروهای متحرک دخیل هستند.
شرکت سامانه پایش قدرت با همکاری آزمایشگاه ابزار دقیق پیشرفته دانشکده مهندسی مکانیک دانشکدگان فنی دانشگاه تهران، به پشتوانه متخصصان دانشگاهی و صنعتی و داشتن تجهیزات پیشرفته و دقیق اندازهگیری، امکانات و بستر لازم جهت انجام آزمون، اندازهگیری، محاسبه و ارائه برچسب انرژی آسانسورها، پلکانهای برقي و پيادهروهاي متحرك را فراهم کرده است. این شرکت با سابقه بیش از 7 سال در این خصوص علاوه بر اینکه از دست اندرکاران اصلی تدوین استانداردهای تعیین مصرف و برچسب انرژی آسانسور، پله برقی و پیاده روی متحرک در کشور بوده است، از پیشگامان انجام تستهای مربوطه بوده و دراین خصوص از تجربه و سوابق متنوعی برخوردار است.